Τι σημαίνει το παιδί μου έχει δυσλεξία ή άλλη μαθησιακή δυσκολία;

Ακόμη κι αν το παιδί σας όντως έχει δυσλεξία:

Δεν είναι 'άρρωστο', δεν έχει κάποια νευρολογική δυσλειτουργία ή κάποια δυσπλασία ή διαταραχή στον εγκέφαλο, δεν χρειάζεται εγκεφαλογραφήματα και μαγνητικές τομογραφίες, ούτε και τα μάτια του (ή αλλιώς οι οφθαλμοί) έχουν κάποιο πρόβλημα στο πως κινούνται όταν αυτό διαβάζει, δεν έχει έναν καθρέφτη μέσα στον εγκέφαλό του που το κάνει να βλέπει ανάποδα τα γράμματα, ούτε και εμπίπτει σε μία από τις πολλές άλλες απαρχαιωμένες και άστοχες θεωρίες ή τις ξεπερασμένες απόπειρες ερμηνείας για τη φύση της δυσλεξίας, που κάποιοι επιμένουν να επικαλούνται μέχρι σήμερα, κυρίως για να εντυπωσιάσουν ή για να τρομοκρατήσουν τον ανυποψίαστο γονέα.
Ακόμη, αν το παιδί σας έχει δυσλεξία ή μια άλλη μαθησιακή δυσκολία: Δεν φταίει η «κακιά» δασκάλα της Α΄ δημοτικού, ούτε το ότι εσείς το μαλώσατε μια φορά όταν μάθαινε τα γράμματα, ούτε η γιαγιά που του κάνει όλα τα χατίρια. Πολύ απλά, κανείς «δεν φταίει», διότι «σφάλμα», δεν υφίσταται!

Η δυσλεξία είναι μία μόνο μορφή ειδικής μαθησιακής δυσκολίας και αφορά ένα πολύ μικρό ποσοστό ατόμων. Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τύποι ειδικών μαθησιακών δυσκολιών που εντοπίζονται σε έναν μόνο τομέα της μάθησης ή σε συνδυασμό τους.

Οι ειδικές μαθησιακές δυσκολίες δεν είναι «πρόβλημα», νοητικό ή οργανικό. Αφορούν δυσκολίες στην επεξεργασία συγκεκριμένου τύπου πληροφοριών (π.χ. γλωσσικά ή αριθμητικά σύμβολα, αφηρημένες έννοιες, κλπ).

Τα άτομα με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες δεν μπορούν να ευνοηθούν επαρκώς από την τυπική σχολική διδασκαλία. Πρέπει να διδαχθούν διαφορετικούς τρόπους προσέγγισης και επεξεργασίας των εκάστοτε γνωστικών αντικειμένων στα οποία δυσκολεύονται, μέσα από ειδικά σχεδιασμένα προγράμματα ειδικής παιδαγωγικής παρέμβασης.

Οι ειδικές μαθησιακές δυσκολίες αλλάζουν μορφή από ηλικία σε ηλικία και μπορεί να εκδηλωθούν διαφορετικά από άτομο σε άτομο.

Από την προσχολική ακόμη ηλικία είναι δυνατό να υπάρχουν ενδείξεις ότι το παιδί μπορεί να αντιμετωπίσει αργότερα κάποιες δυσκολίες στη μάθηση. Η έγκαιρη διάγνωση και η πρόληψη –ακόμα και αν δεν οδηγήσουν άμεσα σε παρέμβαση- είναι προτιμότερες από το αίσθημα της «αποτυχίας» που συχνά συνοδεύει τα άτομα με μαθησιακές δυσκολίες που δεν έχουν αντιμετωπιστεί.

Η εμμονή στις «παραδοσιακές» μεθόδους διδασκαλίας ή στις ατέλειωτες ώρες μελέτης και επανάληψης (π.χ. διάβασέ το 10 φορές ή γράψε την ορθογραφία 20 φορές) δεν βοηθά καθόλου. Αντίθετα, δημιουργεί αισθήματα χαμηλής αυτοεκτίμησης και συχνά οδηγεί στην άρνηση και την παραίτηση.

Το παιδί ή το άτομο που παρουσιάζει ειδικές μαθησιακές δυσκολίες, πρωταρχικά χρειάζεται συστηματική επιβράβευση των καθημερινών προσπαθειών του, ηθική και ψυχολογική στήριξη, τόσο από το οικογενειακό όσο και από το σχολικό του περιβάλλον:
Τα παιδιά δεν θα πρέπει να ταυτίζονται με τις σχολικές τους επιδόσεις.

Τονίζετε διαρκώς πόσο καλά τα καταφέρνουν στα αθλήματα, στη ζωγραφική, στις κατασκευές, στη μουσική ή σε ό,τι άλλο «κάνουν καλά».
Αφήστε τα να τραβήξουν την προσοχή σας θετικά. Αλλιώς θα το κάνουν με αρνητικό τρόπο! (Προβλήματα συμπεριφοράς, 'διαταρακτική' συμπεριφορά, συναισθηματικά προβλήματα, κλπ.)
Μην τους ζητάτε παραπάνω από αυτό που μπορούν!
Βάλτε προτεραιότητες: Αν το παιδί σας παρακολουθεί πρόγραμμα ειδικής παιδαγωγικής παρέμβασης, δώστε του λίγο χρόνο για παιχνίδι και ξενοιασιά.

Μην το «φορτώνετε» με άλλες μαθησιακές δραστηριότητες και αν αυτό είναι δυνατό:
Αφήστε το «ρόλο» του δασκάλου στο σπίτι, σε άλλους και παραμείνετε μόνο «γονείς», ακόμη και αν είστε εκπαιδευτικοί. Όταν ένα παιδί δυσκολεύεται στο σχολείο, συχνά αισθάνεται αποτυχημένο, καθώς συνειδητοποιεί ότι η επιτυχία στη ζωή ταυτίζεται με την επιτυχία στο σχολείο. Όταν λοιπόν, τα πιο σημαντικά άτομα της ζωής του, η μαμά και ο μπαμπάς, αναγκαστικά, από γονείς γίνονται δάσκαλοι, το παιδί αισθάνεται ότι διαρκώς εκτίθεται ανεπανόρθωτα, δεν είναι ικανό να τους ευχαριστήσει και να τους κάνει περήφανους κι έτσι αρχίζουν οι συγκρούσεις και οι ρόλοι αλλοιώνονται.

Προσοχή!

Η επίσημη μαθησιακή εκτίμηση και η αντιμετώπιση των μαθησιακών δυσκολιών είναι αντικείμενο του ειδικού παιδαγωγού που είναι εξειδικευμένος στην αξιολόγηση και την παρέμβαση των ειδικών μαθησιακών δυσκολιών. Σε κάποιες μόνο περιπτώσεις είναι πιθανό να απαιτείται η συνεργασία λογοθεραπευτή, εργοθεραπευτή, παιδοψυχιάτρου ή ψυχολόγου, εφ’ όσον συνυπάρχουν προβλήματα λόγου-ομιλίας, κινητικά ή ψυχολογικά-συμπεριφοράς.
Εάν υποψιάζεστε ότι το παιδί σας παρουσιάζει κάποια μαθησιακή δυσκολία, θα πρέπει αρχικά να απευθυνθείτε σε κάποιον εξειδικευμένο ειδικό παιδαγωγό, ο/η οποίος/α θα κάνει μια λεπτομερή μαθησιακή εκτίμηση με σκοπό να κρίνει εάν το παιδί χρειάζεται να παρακολουθήσει πρόγραμμα ειδικής παιδαγωγικής παρέμβασης και φυσικά θα σας υποδείξει αν είναι απαραίτητο να ελεγχθούν και άλλοι αναπτυξιακοί παράγοντες (π.χ. νοημοσύνη, λόγος, όραση, ακοή, ψυχολογικοί παράγοντες, κ.λ.π.).