Σακχαρώδης Διαβήτης και εγκυμοσύνη!

Ο Σακχαρώδης διαβήτης κύησης (ΣΔΚ) αποτελεί μια σχετικά συχνή επιπλοκή και αφορά το περίπου 3-8% επί του συνόλου των κυήσεων. Η κύηση αποτελεί λόγω των ορμονικών αλλαγών που συμβαίνουν προδιαθεσικό παράγοντα και σε όλες τις κυήσεις αναπτύσσεται κάποιου βαθμού αντίσταση στη δράση της ινσουλίνης η οποία όμως δεν φτάνει στο σημείο κλινικής εκδήλωσης σακχαρώδη διαβήτη κύησης.

Προδιαθεσικοί παράγοντες

Εκτός από την κύηση άλλοι προδιαθεσικοί παράγοντες εκδήλωσης ΣΔΚ αποτελεί το οικογενειακό ιστορικό (συγγενής πρώτου βαθμού με διαβήτη τύπου ΙΙ), ιστορικό ΣΔΚ σε προηγούμενη κύηση, ιστορικό γέννησης μακροσωμικού νεογνού, ιστορικό γέννησης νεογνού με συγγενείς ανωμαλίες, ιστορικό ενδομητρίου θανάτου, το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, ιστορικό διαταραγμένης ανοχής γλυκόζης προ εγκυμοσύνης , αυξημένη ηλικία της μητέρας και ο σημαντικότερος ενδεχομένως παράγοντας είναι το αυξημένο σωματικό βάρος σε συνδυασμό με την έλλειψη σωματικής άσκησης.
Συμπτώματα και σημεία
Ο ΣΔΚ είναι συνήθως ασυμπτωματικός μπορεί όμως να εκδηλωθεί όπως και ο σακχαρώδης διαβήτης εκτός κύησης. Έτσι, σε πολλές έγκυες με ΣΔΚ διαπιστώνεται αυξημένη τιμή γλυκόζης ορού νηστείας ή γλυκόζη σε δείγμα ούρων ενώ μπορεί να συνυπάρχει αίσθημα κόπωσης, ναυτία, ελάττωση σωματικού βάρους, πολυουρία, πολυδιψία και αυξημένη συχνότητα φλεγμονών.

Διάγνωση του Σακχαρώδη Διαβήτη

Ο έλεγχος για την ανάπτυξη παθολογικής ανοχής στο μεταβολισμό της γλυκόζης γίνεται μεταξύ 24-28 εβδομάδων για το λόγο ότι η αντίσταση των ιστών στην ινσουλίνη αυξάνεται με την εβδομάδα κύησης και ότι η διαπίστωση παθολογικής καμπύλης γλυκόζης σε αυτό το διάστημα δίνει το χρονικό περιθώριο και επιτρέπει αλλαγές στον τρόπο ζωής και σίτισης που οδηγούν τελικά που ελαττώνουν συνολικά όλους τους κινδύνουν που συνεπάγεται ο ΣΔΚ για την έγκυο και το έμβρυο.
Κατά την καμπύλη γλυκόζης χορηγείται από το στόμα συγκεκριμένη ποσότητα γλυκόζης (ζάχαρης) και ελέγχεται η τιμή της γλυκόζης αίματος σε συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα. Οι πληροφορίες που λαμβάνονται δείχνουν αν μπορεί ο οργανισμός μπορεί να μεταβολίσει και να απομακρύνει τη γλυκόζη ή αν υπάρχει αντίσταση των ιστών και η γλυκόζη παραμένει σε υψηλά επίπεδα στο αίμα για αρκετή ώρα μετά τη χορήγηση της.
Παρότι υπάρχει ομοφωνία για την ηλικία της κύησης στην οποία πρέπει να γίνεται η καμπύλη γλυκόζης, υπάρχει διάσταση απόψεων σε σχέση με το ποιες γυναίκες θα πρέπει να ελέγχονται. Η διαφωνία αυτή οφείλεται ως επί το πλείστον στο υπολογισμό του κόστους από τον έλεγχο όλων των εγκύων υψηλού και χαμηλού κινδύνου και λιγότερο στο ποια μέθοδος έχει τη μεγαλύτερη ευαισθησία με τα λιγότερα ψευδώς θετικά αποτελέσματα και άρα είναι η χρησιμότερη. Έχει λεχθεί ότι έγκυες χωρίς παράγοντες κινδύνου μπορούν να μην ελέγχονται ελαττώνοντας σημαντικά το συνολικό κόστος ΄΄χάνοντας΄΄ όμως τις χαμηλού κινδύνου κυήσεις που θα αναπτύξουν τελικά ΣΔΚ. Η επικρατέστερη διεθνώς τάση είναι σε κυήσεις χαμηλού κινδύνου να γίνεται δοκιμασία γλυκόζης λιγότερα γραμμάρια (50γρ.) και λιγότερες μετρήσεις (0 και 1 ώρα) ενώ σε κυήσεις υψηλού κινδύνου και κυήσεις χαμηλού κινδύνου με παθολογική δοκιμασία να γίνεται καμπύλη γλυκόζης με περισσότερα γραμμάρια (75 ή 100γρ) και μετρήσεις σε περισσότερες ώρες (0, 1, 2 και 3 ώρες).

Επιπλοκές

Οι επιπλοκές του ΣΔΚ αφορούν τόσο τη μητέρα όσο και το έμβρυο. Όσον αφορά την έγκυο, έχει βρεθεί ότι έγκυες με ΣΔΚ έχουν αυξημένη πιθανότητα για καισαρική τομή, επεμβατκό τοκετό, και σοβαρού βαθμού ρήξεων κόλπου περινέου και εντέρου.Επιπλέον, υπάρχει αυξημένη πιθανότητα στο μέλλον για εμφάνιση σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ στις έγκυες που εμφάνισαν ΣΔΚ. Τέλος, έγκυες με ΣΔΚ εμφανίζουν σε αυξημένη συχνότητα φλεγμονές οι οποίες συχνότερα αφορούν τον κόλπο ή το ουροποιητικό σύστημα και μπορεί να αποτελέσουν αίτιο πρόωρου τοκετού.
Όσον αφορά το έμβρυο, είναι γνωστό ότι τα έμβρυα διαβητικών μητέρων με πλημμελή ρύθμιση σακχάρου έχουν κατά κανόνα μεγαλύτερο βάρος με αποτέλεσμα να εξέρχονται δυσκολότερα από τον πυελογεννητικό σωλήνα και να υφίστανται σε μεγαλύτερη συχνότητα μαιευτικές κακώσεις, δυστοκία ώμων και επεμβατικό τοκετό. Το αναπνευστικό σύστημα των νεογνών με ΣΔΚ ωριμάζει πολύ αργότερα από την 34 εβδομάδα που συμβαίνει φυσιολογικά και μπορεί να χρειαστεί σημαντική υποστήριξη. Ακόμη, νεογνά με ΣΔΚ μπορεί να εμφανίσουν μετά τη γέννηση διαταραχές στα επίπεδα γλυκόζης, ηλεκτρολυτών και αιματοκρίτη και για το λόγο αυτό χρήζουν στενότερης παρακολούθησης.

Θεραπεία

Ο ακρογωνιαίος λίθος στην ΄΄διαχείριση΄΄ του ΣΔΚ είναι η δίαιτα και η συνολικότερη αναδιαμόρφωση του τρόπου ζωής. Είναι καλό ο σχεδιασμός της ημερήσιου διαιτολογίου να γίνεται από εξειδικευμένους επαγγελματίες υγείας. Έτσι, λαμβάνοντας υπόψη το δείκτη μάζας σώματος και το ιδανικό βάρος γίνεται καταμερισμός των θερμίδων σε τρία κύρια γεύματα και σε ενδιάμεσα μικρότερα. Παράλληλα, προσδιορίζεται η γλυκόζη ορού νηστείας καθώς και μια ή δύο ώρες μεταγευματικά. Στον ΣΔΚ τα χρόνικα περιθώρια ρύθμισης της γλυκόζης μόνο με δίαιτα είναι μικρά και οι περισσότερες έγκυες οδηγούνται σχετικά εύκολα στη χρήση ινσουλίνης. Αυτό γίνεται γιατί στην κύηση τα χρονικά περιθώρια είναι πολύ περιορισμένα και δεν μπορούμε να αφήσουμε εβδομάδες να περνούν με πλημμελή ρύθμιση σακχάρου και το έμβρυο να μεγαλώνει ανεξέλεγκτα αλλά προτιμούμε την ταχεία ρύθμιση και επίτευξη ευγλυκαιμίας με τη χορήγηση ινσουλίνης για την οποία πρέπει να σημειωθεί ότι είναι απόλυτα ασφαλής για το έμβρυο. Αντίθετα, για τα αντιγλυκαιμικά δισκία δεν υπάρχουν επαρκείς μελέτες που να επιβεβαιώνουν την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητά τους στην κύηση.
Ταυτόχρονα, συστήνεται στην έγκυο αλλαγή στον τρόπο ζωής και προσθήκη αερόβιας άσκησης, συνήθως με τη μορφή βάδισης. Η άσκηση ελαττώνει την αντίσταση των ιστών στην ινσουλίνη και την αρτηριακή πίεση και αυτό γιατί πολύ συχνά ο ΣΔΚ συνυπάρχει με υπέρταση ή προεκλαμψία.
Όσον αφορά το έμβρυο, παρακολουθείται η ανάπτυξή του σε τακτικούς υπερηχογραφικούς ελέγχους και η αιμάτωσή του με τη μελέτη της ροής του αίματος σε συγκεκριμένα αγγεία του. Ο χρόνος τοκετού εξαρτάται από τη ρύθμιση της γλυκόζης ορού. Έγκυες με καλή ρύθμιση μπορούν να συμπληρώσουν και την 40η εβδομάδα περιμένοντας αυτόματη έναρξη τοκετού ενώ σε έγκυες με αρύθμιστο ΣΔΚ συστήνεται πρόκληση τοκετού μετά τη συμπλήρωση της 37-38ης εβδομάδας. Όσον αφορά τον τρόπο τοκετού η προγραμματισμένη καισαρική τομή δεν πλεονεκτεί της πρόκλησης τοκετού καθώς συνοδεύεται από επιπλέον επιπλοκές.Μετά τον τοκετό τα επίπεδα της γλυκόζης επανέρχονται στο φυσιολογικό καθώς σταματά η παραγωγή διαβητογόνων ορμονών με την απομάκρυνση του πλακούντα αλλά συστήνεται στη μητέρα ο περιοδικός έλεγχος των επιπέδων γλυκόζης για την πρόληψη εμφάνισης σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ.